Spiegelneuronen; terecht bejubeld?

Spiegelneuronen in ons brein zijn neuronen die geactiveerd worden wanneer we zelf een handeling uitvoeren of wanneer we iemand anders diezelfde handeling zien uitvoeren. Hoewel spiegelneuronen vaak als positief worden gezien – omdat ze ons helpen empathie te voelen en anderen te begrijpen – kunnen ze ook verhinderend zijn in sommige situaties. Hier zijn 7 redenen waarom:

Ongepaste imitatie

Ik herinner mij dat ik mij vroeger zo goed kan aanpassen aan de omgeving, dat ik zelfs accenten en dialecten onbewust overnam. Dat is natuurlijk nog een vrij onschuldig fenoneem. Maar spiegelneuronen kunnen ons er wel degelijk toe brengen onbewust en onbedoeld gedrag van anderen te imiteren, zelfs als dit gedrag niet passend of wenselijk is. Dit kan leiden tot sociale ongemakkelijkheid, conflict of problemen op het werk. Zeker als degene die geïmiteerd wordt niet een sociaal wenselijk karakter heeft.

Vooroordelen en stereotypen

Spiegelneuronen kunnen ons ook beïnvloeden door onze perceptie van anderen te versterken op basis van vooroordelen en stereotypen. Als we bijvoorbeeld opgroeien in een omgeving waarin bepaalde groepen mensen worden gestereotypeerd als ‘gevaarlijk’ of ‘agressief’, kunnen onze spiegelneuronen ons onbewust beïnvloeden om deze percepties te versterken en te generaliseren.

Overempathie

Kan een mens ook over-empatisch zijn? Nou en of. Vraag alle mensen maar die in een burn-out zitten door compassion fatigue. Spiegelneuronen kunnen ons ertoe brengen om de emoties van anderen te voelen alsof ze onze eigen emoties zijn. Dit kan echt een psychologische belasting vormen als we zelf begeleiders zijn. Zo zei een klant van mij eens dat hij na 6 praatsessies per dag niet meer goed wist wat hij zelf nog voelde. Er was zoveel in zijn hart omgegaan die dag, dat hij bij thuiskomst zich echt even moest ontdoen van zijn ‘rol’ als psycholoog.

Negatieve emoties

Als we iemand zien die angstig of boos is, kunnen onze spiegelneuronen ons onbewust beïnvloeden om die emoties ook te voelen en te uiten.

Overidentificatie

Waar begin ik? Waar eindig ik? En waar begint de ander? Het zijn vragen die we ons moeten stellen in het vak. Spiegelneuronen kunnen ons ertoe brengen om ons te veel te identificeren met anderen, waardoor we onze persoonlijke grenzen en behoeften negeren. Dit kan leiden tot een gebrek aan zelfzorg en zelfbescherming, wat uiteindelijk kan leiden tot burn-out of andere psychische problemen.

Onbewuste invloeden

Het onbewust aanpassen van ons gedrag aan dat van anderen zonder te begrijpen waarom we dat doen, kan ook een effect zijn van onze spiegelneuronen. Dit kan ingewikkeld worden; want wat gebeurt er als we ons gedrag en onze beslissingen niet langer baseren op onze eigen waarden en behoeften, maar op die van anderen?

Sociale angst

En hoe gek het ook klinkt, spiegelneuronen kunnen ook bijdragen aan sociale angst, omdat ze ons gevoel van zelfbewustzijn versterken wanneer we ons bewust zijn van andere mensen die naar ons kijken. Dit kan leiden tot verlegenheid, vermijding van sociale situaties en sociale fobieën.

——————————————-

Workshop Traumasporen